HLV ngoại ở V-League: Thành công thì ít, thất bại có thừa

Mười mấy năm bóng đá Việt Nam bước lên chuyên nghiệp, đã có khá nhiều HLV ngoại đến dẫn dắt các CLB trong nước. Ngoài những đội nổi tiếng chuộng HLV ngoại kiểu ĐT Long An, hay HA Gia Lai, nhiều đội bóng khác cũng từng có thời được dẫn dắt bởi các HLV người nước ngoài.

HLV Vital mới bị ĐT Long An sa thải

Dù vậy, nếu xét đến tiêu chí danh hiệu làm thước đo cho thành công của các HLV, chỉ có 2 người thực sự đã vươn đến đỉnh cao của bóng đá Việt Nam tầm CLB là Arjan Somgamsak (HA Gia Lai) và Calisto (ĐT Long An).

Arjan Somgamsak (người Thái Lan) chính là nhân vật đóng vai trò HLV trưởng của HA Gia Lai thời điểm đội này lên ngôi vô địch V-League các mùa 2003 và 2004. Đấy cũng là giai đoạn mà Gỗ đang chuộng chính sách dùng “hàng Thái”.

Dù vậy, chiến thắng của Arjan Somgamsak lúc đó mất đi phần nào ánh hào quang, bởi đấy là thời điểm mà HA Gia Lai quá mạnh, với một đội hình gồm toàn những ngôi sao mà ở thời điểm ấy, chỉ có đội bóng của bầu Đức mới sở hữu nổi. Đội hình ấy gồm những Kiatisuk, Dusit, Mạnh Dũng, Phi Hùng, Sỹ Hùng, Hữu Đang, Quang Trải, Võ Văn Hạnh…

Ngay đến bầu Đức thời đó còn nói thẳng quan điểm làm bóng đá của ông là chẳng cần HLV giỏi, chỉ cần tập hợp được nhiều cầu thủ giỏi và chịu đá là có thể mang lại thành công.

Thế nên, để bàn về dấu ấn của HLV ngoại với bóng đá nội, có lẽ người để lại dấu ấn đậm nhất là Henrique Calisto. Chính “thầy phù thủy” người Bồ Đào Nha này đã biến một ĐT Long An không thật nổi trội về mặt lực lượng trở thành nhà vô địch của bóng đá Việt Nam các năm 2005, 2006.

Calisto cũng là người đưa Tài Em từ chỗ vô danh trở thành ngôi sao của bóng đá nội, biến Minh Phương từ một cầu thủ chạy cánh thông thường trở thành tiền vệ tổ chức lối chơi sáng tạo bậc nhất nước, và giúp Việt Thắng từ chỗ ngỡ như mất tất cả được có lại tất cả.

Calisto thành công đến mức mà rất lâu sau khi ông rời khỏi Gạch, đội bóng của bầu Thắng vẫn mang đậm phong cách của ông, vẫn đá theo lối đá quen thuộc mà ông đã xây dựng: Rất thích phát triển bóng ra 2 biên, thích chơi với sơ đồ có 3 mũi nhọn, đồng thời Gạch đá phản công lúc nào cũng nguy hiểm hơn hẳn đá tấn công.

Nhưng mẫu HLV ngoại thành công trong bóng đá Việt Nam quả là quá hiếm. Ngay chính ở ĐT Long An, sau thời Calisto, bầu Thắng tiếp tục theo đuổi chính sách sử dụng HLV ngoại, mà hầu hết thuộc trường phái bóng đá la-tinh như Calisto, nhưng đều thất bại sau đó.

Số HLV ngoại thất bại ở Gạch sau thời Calisto có Marco Barbosa, Patricio (Brazil), Stefen Hansson (Thụy Điển), Jose Luis, Ricardo Formosinho, Vital (Bồ Đào Nha), Marcelo Juleta (Argentina), Simon McMenemy (Anh), Buketa Ranko (Croatia).

HA Gia Lai cũng vậy, sau thời Somgamsak, bầu Đức vài lần khác dựng lên thêm vài HLV người Thái như Kiatisuk, Chatchai, Anant Amornkiat. Nhưng điểm chung là tất cả họ đều chẳng thể giúp Gỗ trở lại vị trí cao nhất.

Cái khó của các HLV ngoại khi làm việc với bóng đá nội là họ ít hiểu cầu thủ Việt Nam, ít hiểu bóng đá Việt Nam, từ đó tạo ra sự bất đồng sâu sắc giữa cầu thủ và HLV.

Có khi HLV càng chuyên nghiệp thì càng khó làm việc cùng bóng đá nội, vì cầu thủ Việt Nam thực sự sinh hoạt rất nghiệp dư (ở nước ngoài, làm gì có chuyện HLV sau các buổi tập còn phải canh cầu thủ trong khu ở tập thể, làm gì có chuyện HLV phải canh chừng để cầu thủ không phá sức!).

Vả lại, chẳng phải HLV ngoại nào khi sang đây cũng là HLV có trình độ. Không ít đội bóng thường bị những bản lý lịch rất kêu của các ứng viên đánh lừa, trong khi dân trong nghề thì có cách lý luận đơn giản hơn nhiều: Nếu các HLV ngoại ấy thực sự có nghề, nếu không phải đang trong tình trạng thất nghiệp kéo dài thì làm gì họ chịu đến đây bất cứ khi nào nhận được lời đề nghị?!

Trọng Vũ